Göz, çevremizde gerçekleşen olaylar ve deneyimlerimiz hakkında bize bilgi sağlayan beş duyu sensörlerimizden biridir. Bu bilgi ışık dalgalarını temel alır. Dalgalar belli bir kaynaktan çıkar, gözümüze ulaşır ve gözümüzde belirli yapılardan (kornea, göz merceği) geçerek retinaya ve optik sinire ulaşır. Bilgi, optik sinir aracılığıyla görme ve algı ile ilgili beyin merkezlerine iletilir. Böylece görme gerçekleşir, sonucunda oluşan bilgiyi yorumlar, buna göre bir tepki oluştururuz. İnsanlarda görme olayı fotoğraf makinesi nesnelliğinde olmaz, anlık bilişsel durumumuz ve geçmiş deneyimler bu bilgiye etki edebilir.
Gözün anatomisi ve işlevi
Görsel: www.ncbi.nlm.nih.gov
Gözümüz başlıca sklera, koroid ve retinadan oluşan üç katmana ve ışığın geçtiği kornea, pupilla açıklığı ve göz merceğinden oluşur. Dış (sert) tabakada, sklera ve kornea; orta (damar) tabakada, iris, korpus siliyare ve koroid; iç (ağ) tabakada retina bulunur.
Sklera (Sclera): Gözün en dış ve beyaz renkte görünen tabakasıdır. Gözü çevreler ve darbelerden korur. Göz kaslarına bağlı olduğundan gözün hareketini sağlar.
Kornea (Cornea): Işığın ilk çarptığı kısımdır. Saydam ve yandan bakıldığında şişkin görünüme sahiptir.
İris (Iris): Barındırdığı pigmentler sayesinde göze rengini verir. Daha önemlisi, otonom sinir sistemi tarafından yönetilen ve ortam ışığına miktarına göze giren ışık miktarını ayarlayan kısımdır. İrisin oluşturduğu açıklığa pupilla (göz bebeği) denir.
Göz merceği (Lens): Pupilla açıklığından giren ışığı kırarak retinaya yansıtır. Zonüllerle bağlı olduğu korpus siliyare tarafından görüşü iyileştirmek için uyumlu hale getirilir.
Görsel: www.outlanderanatomy.com
Koroid (Chroid): Retina ve sklera arasında bulunan orta tabakadır. Damar bakımından zengindir ve Retinayı besler.
Retina: İç tabakadır ve sinir bakımından zengindir. Göz merceğinden yansıyan ışığı rodlar ve koniler yardımıyla elektriksel uyarıma çevirir ve optik sinir tarafından ilgili beyin merkezlerine iletirlir. Rodlar, düşük ışık yani gece görüşü için renksiz görüş sağlarken koniler, yeterli ışık koşullarında renkli görüş sağlar. Koniler üç ayrı rengi (mavi-yeşil-kırmızı) algılayan reseptörlere sahiptir. Bazı koni reseptörlerinin yokluğu renk körlüğüne yol açar.
Görsel: askabiologist.asu.edu
Çevreden gözümüze gelen bir ışık sırasıyla şu yolu izler:
Kornea>Pupilla açıklığı>Göz merceği>Retina>Optik sinir.
Kaynaklar
Biyologlar.com. Gözün yapısı ve anatomisi. https://www.biyologlar.com/gozun-yapisi-goz-anatomisi Johns Hopkins Medicine. Anatomy of the Eye. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/anatomy-of-the-eye